Tháp Bà Ponagar ở tỉnh Khánh Hòa. Ảnh tư liệu: Đặng Tuấn/TTXVN
Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Văn Nhuận cho biết: Đây là lễ hội tín ngưỡng thờ Mẫu tiêu biểu được tổ chức định kỳ hằng năm tại thành phố Nha Trang, là dịp để tưởng nhớ công ơn Bà Thiên Y Ana (Nữ thần Yang Pô Inư Nagar) – Người Mẹ Xứ sở ở vùng đất Nam Trung bộ.
Lễ hội Tháp Bà Ponagar thu hút rất đông người tham gia và để lại nhiều ấn tượng đẹp trong lòng du khách trong nước và quốc tế. Mỗi năm có hàng triệu lượt du khách đến Tháp Bà Ponagar tham quan, dâng hương hành lễ. Chỉ tính riêng trong dịp Lễ hội Tháp Bà Ponagar 2023, lễ hội đã thu hút trên 80.000 lượt khách.
Tháp Bà Ponagar là quần thể kiến trúc đền tháp Chăm được xây dựng từ giữa thế kỷ thứ VIII. Do có vị trí quan trọng trong đời sống tôn giáo, tín ngưỡng nên được triều đình quan tâm xây dựng trong nhiều thế kỷ.
Quần thể di tích kiến trúc Tháp Bà Ponagar có tổng diện tích là 57.000 m2, kéo dài theo hướng Đông – Tây, cách bờ biển khoảng 200m. Cụm di tích này có giá trị tiêu biểu về nhiều mặt, như: lịch sử, kiến trúc, điêu khắc, bia ký, tôn giáo… Với những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, nghệ thuật tiêu biểu, từ năm 1979, Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã xếp hạng Tháp Bà Ponagar là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Năm 2012, lễ hội được Bộ Văn hóa thể thao và Du Lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.
Lễ hội Tháp Bà Ponagar năm 2024 diễn ra từ ngày 28/4 - 1/5. Ngoài các nghi lễ chính thì lễ hội còn có các hoạt động văn hóa đặc sắc như: Lễ thay y Mẫu; lễ thả hoa đăng trên sông Cái; nghi thức rước kiệu từ Tháp Bà đi qua các tuyến đường trong khu dân cư; lễ cầu quốc thái dân an; lễ cúng Ngọ; lễ dâng hương Mẫu; lễ tế cổ truyền; lễ khai diên và lễ tôn vương. Đồng thời, có hát văn, múa bóng, biểu diễn hát bội, các trò chơi dân gian, trình diễn kỹ thuật dệt vải, làm gốm của đồng bào Chăm…
Từ ngày 16/4 đến nay, mỗi ngày có hơn 100 đoàn khách đăng ký tham gia lễ hội, trong đó có nhiều đoàn khách đồng bào dân tộc Chăm đến từ các tỉnh gồm: Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đăk Lăk, Đăk Nông, Lâm Đồng, Gia Lai, Kon Tum...